حتما تا بحال مطالب زیادی را درباره خیره شدن به صفحه موبایل هنگام خواب و اثرات منفی آن بر خواب شبانه را شنیده و خوانده اید. باور ها و تصورات مختلفی در این مورد بین افراد وجود دارد که بعضی از آنها نسبتا درست و ثابت شده اند و بعضی دیگر نیز با نگرشی صرفا منفی یا مثبت این موضوع را به چالش کشیده اند. یکی از مشکلاتی که درصد قابل توجهی از انسان های جوامع مدرن با آن دست و پنجه نرم میکنند ، بی خوابی یا اختلال های مرتبط با آن است که خواب منظم و مورد نیاز و به طبع آن سلامتی جسمی و روحی افراد را با مشکل مواجه میکند، از تصورات غالب درباره این موضوع و در تقابل با زندگی مدرن و دنیای تکنولوژی می توان به این مورد اشاره کرد که درصد زیادی از این افراد بر این باورند که پیش از ظهور گوشی های هوشمند و تبلت ها، اینترنت، کافئین و حتی قبل از کشف الکتریسیته ، انسان ها خواب طولانی تر و بهتری را تجربه می کردند. به یقین نمی توان از برخی اثرات منفی تکنولوژی های امروزی بر فرآیند خواب انسان ها جشم پوشی کرد اما این بار می خواهیم با دیدی جامع تر ، زندگی مدرن امروزی را با آنچه پیش از این ، اجداد ما می زیسته اند به مقایسه بگزاریم و ببینیم که دنیای مدرن را تا چه حد می توان مقصر دانست و این فرضیه در مورد خواب پیشینیان ما تا چه میزان صحیح است؟

از آنجایی که به طور دقیق نمی توان فهمید که اجداد ما چه مقدار از زمان خود را در خواب و رویا بوده اند ، دو محقق با نام های Jerome Siegel و Gandhi Yetish از دانشگاه های کالیفرنیا و نیو مکزیکو تحقیقاتی را برای پی بردن به حقیقت و یافتن راه حلی برای این موضوع انجام داده اند. تلاش ها و مطالعات این دو فرد در مجله معتبر علمی Current Biology  به انتشار درآمده است که به اختصار بدان می پردازیم. دو محقق یاد شده ، برای حل این موضوع ، زندگی سه گروه از افراد مختلف را مورد بررسی قرار داده اند که در همین دنیای کنونی ، به شیوه های پیش از انقلاب صنعتی و حتی قبل از عصر کشاورزی زندگی می کنند. آنها الگوی خواب این افراد را با آنچه انسان های مدرن تجربه می کنند مورد مقایسه قرار دادند و نتیجه آن بر خلاف انتظار ، در بسیاری از موارد تفاوت های قابل توجهی را نشان نمی داد. گروه ها یا قبیله های مورد بررسی در این مطالعه شامل قبیله Hadza ، ساکن تانزانیای شمالی ، قبیله Ju/’hoansi San  ساکن بیابان کالاهاری و قبیله Tsimané  ساکن کشور بولیوی شده که هر سه این قبایل به روش شکار و جمع آوری ما یجتاج خود زندگی می کنند. برای انجام مطالعات ، 94 نفر از این سه قبلیه بصورت داوطلبانه انتخاب شدند تا دستگاه هایی را با خود حمل کنند که میزان تحرکات آنها را ضبط می کرد و همچنین قادر بود تا انقباضات رگ های خونی زیر پوست آنها را نیز تشخیص دهد. این عمل برای افرادی که در محیط هایی طبیعی و بدون گرمایش و سرمایش کنترل شده زندگی می کنند، هنگام بیدار شدن از خواب رخ می دهد و باعث میشود که خون به مقدار بیشتری به مغز و اندام های داخلی هدایت شود. این دو محقق علاوه بر این، دستگاه هایی برای سنجش میزان رطوبت و دما در مکان استراحت این افراد نیز قرار دادند تا تاثیرات عوامل متغیر جوی در زمان خواب و بیداری آنها را بررسی کنند.

در نهایت ، دکتر Siegel  و Yetish  ، داده هایی به میزان 1165 روز از زندگی این افراد را جمع آوری کردند و به این نتیجه رسیدند که افراد مورد آزمایش از هر سه گروه ، بین 5.7 تا 7.1 ساعت را در خواب سپری می کنند که به طور میانگین 6.5 ساعت از شبانه روز را در بر خواهد گرفت. این میزان بسیار کمتر از آن است که بخواهد رقیب خود در عصر مدرن را شکست دهد و این عدد چیزی نزدیک کمترین میزان خواب در میان جوامع صنعتی با میانگین 7.5 ساعت خواب شبانه روزی است. نکته جالب توجه دیگر این است که هیچکدام از سه قبیله یاد شده ، بر خلاف تصورات ما ، بلافاصله با پیدایش شب به خواب نمی روند و هر سه آنها به طور میانگین ، 3.3 ساعت از شب را پس از غروب آفتاب بیدار هستند. بسیار شبیه آنچه که مردم در جوامع پیشرفته انجام می دهند. زمان خواب افراد مورد مطالعه بیشتر به میزان دمای هوا مرتبط می شده است تا نور خورشید و پس از غروب آفتاب نیز زمان نسبتا زیادی طول می کشد تا دمای هوا به میزان مطلوب برسد. همچنین، مطالعه انجام شده این پرسش را مطرح می کند که ایده خواب های کوتاه یا چرت روزانه برای جبران خستگی یکی از ویژگی هایی است که روش های مدرن زندگی بر رفتار انسان ها تحمیل کرده اند. داوطلبان این قبایل به ندرت در طول تابستان چرت می زده اند ( حدود یک روز از پنج روز) و تقریبا در فصل زمستان اصلا خواب روزانه نداشته اند.از دیگر تفاوت هایی که این مطالعه نمایانگر می کند آن است که انسان های شکارچی اختلاف فصلی بیشتری در میزان خواب خود نسبت به انسان های مدرن دارند، آنها در فصل زمستان تقریبا یک ساعت بیشتر از تابستان می خوابند در حالی که این میزان برای رقبای آنها تنها 20 دقیقه است. و جالب تر از همه اینکه این افراد به ندرت از بی خوابی رنج می برند ، مشکلی که بیش از 20 درصد از افراد جوامع صنعتی از آن شکایت دارند. در نهایت اینکه از روش زندگی انسان های قدیم چه چیزی را باید بیاموزیم جای بحث و تفکر دارد و شاید بتوان با موشکافی دقیق تر ، راه حلی برای درمان بیخوابی هایی که خودمان برای زندگی مدرن به ارمغان آورده ایم را پیدا کرد. شاید کمتر یا بیشتر از پیشینیان مان می خوابیم ، اما با استرس ، اضطراب و بسیاری دغدغه های دیگری می خوابیم که شاید در زمان های قدیم وجود نداشتند ، انسان های آن زمان تنها باید بدن خسته شان را به خواب می بردند اما ما امروزی ها سری را به بالین می گذاریم که دنیایی آشفته و به مراتب پیچیده تر از آنچه در سر انسان شکارچی بوده است در آن جریان دارد. شاید جدای از مقدار زمان خواب ، کیفیت خوابمان خیلی با گذشته فرق داشته باشد.